تعیین قدرت خرید مسکن خانوارهای شهری با استفاده از سیستم مخارج خطی بسط‌یافته (ELES) (نمونه‌پژوهی: مناطق شهری ایران در سال 1393)

برای ارزیابی سیاست‌های حمایتی از مسکن، باید قدرت خرید خانوارها تعیین شود. قدرت مالی خرید مسکن هر خانوار تابعی از درآمد خانوار نیست؛ بلکه با مخارج خانوار رابطه معکوس دارد. در این مقاله با استفاده از سیستم مخارخ خطی بسط‌یافته (ELES) و داده‌های درآمد و هزﻳﻨﮥ تعداد 18هزار و 885 خانوار نمونه شهری ایران در سال 1393، متوسط مخارج یک خانوار نمونه تعیین شده است. با استفاده از مخارج متوسط یک خانوار نمونه، درآمد متوسط هر خانوار نمونه در هر دهک درآمدی، قیمت متوسط هر متر مربع واحد مسکونی و سیاست‌های مختلف اقتصادی مرتبط با وام‌های بانکی در بخش مسکن، قدرت مالی خرید مسکن در دهک‌های مختلف درآمدی اندازه‌گیری شده است. یافته‌‏های پژوهش نشان می‌دهد در هفت دهک پایین درآمدی، متوسط حداقل مخارج مصرفی بیشتر از متوسط درآمد است. این دهک‌ها برای پوشش حداقل مخارج، کسری درآمد دارند. به عبارت دیگر، برای پرداخت اقساط ماهیاﻧﮥ خرید مسکن، درآمد مازاد ندارند. مازاد درآمد سه دهک اول درآمد نیز چندان درخور توجه نیست و نشان‌دهندﮤ کم‌بودن درآمد سرانه کشور است. این پژوهش ایستا نشان داده است افزایش در دورﮤ بازپرداخت یا کاهش نرخ سود تسهیلات یا کاهش قیمت مسکن، چگونه قدرت مالی خانوارها را افزایش می‌دهد و برای خانوارها امکان خرید مساحت بیشتری از مسکن فراهم می‌شود.